کودتای ۲۸ مرداد: ریشه‌های تاریخی دشمنی آمریکا با ایران
دشمنی آمریکا با ایران، پدیده‌ای نوظهور نیست، بلکه ریشه در اعماق تاریخ معاصر ایران دارد. این خصومت از زمانی آغاز شد که منافع استعماری غرب با اراده ملت ایران برای استقلال و خودمختاری در تعارض قرار گرفت. کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، نقطه عطفی در این تاریخچه دشمنی آمریکا و ایران است که نه تنها دولت قانونی دکتر محمد مصدق را سرنگون کرد، بلکه نمادی از دخالت‌های خارجی در ایران شد. این کودتا نشان داد که مدعیان دموکراسی، برای حفظ منافع اقتصادی و ژئوپلیتیکی خود، حتی حاضر به نابودی دموکراسی‌های حداقلی هستند.
کودتای ۲۸ مرداد، که با حمایت مستقیم آمریکا و انگلیس علیه دولت ملی‌گرای دکتر مصدق اجرا شد، نه تنها دولت قانونی را برانداخت، بلکه الگوی دخالت‌های خارجی در ایران را تثبیت کرد. این کودتا نشان داد که غرب، به ویژه آمریکا و انگلیس، حاضرند برای حفظ منافع خود، حتی به قیمت نابودی اراده ملت‌ها، دخالت نظامی و سیاسی کنند. مصدق که با ملی‌کردن صنعت نفت، منافع انگلیس را به چالش کشیده بود، قربانی این دخالت شد. کودتا نه تنها سیاسی، بلکه اقتصادی نیز بود؛ زیرا هدف آن، بازگرداندن کنترل نفت ایران به دست شرکت‌های غربی بود.
الگوی دخالت‌های خارجی پس از کودتای ۲۸ مرداد نیز ادامه یافت. تحریم‌های گسترده آمریکا علیه ایران، به ویژه پس از برجام، یادآور همان سیاست‌هایی است که انگلیس و آمریکا برای خفه‌کردن اقتصاد ایران به کار بردند. آمریکا با ادعای حمایت از حقوق بشر، تحریم‌هایی اعمال می‌کند که مستقیماً زندگی مردم عادی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اگر در سال ۱۳۳۲ نفت ایران هدف بود، امروز توان ایران برای مقاومت در برابر فروپاشی و تجزیه، انگیزه اصلی است.
دشمنی آمریکا با ایران را باید در استقلال‌طلبی ایران و اراده ملت ایران برای خودمختاری جستجو کرد. کودتای ۲۸ مرداد، واکنش به اراده ملت ایران برای کنترل بر منابع طبیعی خود بود. این الگو در دوران معاصر نیز تکرار شده است. تحریم‌ها و فشارهای اقتصادی آمریکا، نه به دلیل نگرانی از حقوق بشر یا برنامه هسته‌ای ایران، بلکه به دلیل ترس از الگوی استقلال‌طلبی ایران است که می‌تواند برای سایر کشورهای منطقه الهام‌بخش باشد.
ایران همواره برای دیپلماسی و تعامل سازنده آماده بوده است. دکتر مصدق با حداکثر حسن نیت در این مسیر گام برداشت، اما آمریکا او را فریب داد. امروز نیز آمریکا با نقض برجام و اعمال تحریم‌های فلج‌کننده، نشان داده است که به تعهدات بین‌المللی خود پایبند نیست. کسانی که از ایران تغییر پارادایم مطالبه می‌کنند، باید توجه داشته باشند که ایران همواره برای دیپلماسی آماده بوده، اما آمریکا است که با فریب و بدعهدی، این فرصت‌ها را از بین برده است.
آمریکا تنها با دولت‌هایی در ایران موافق است که منافعش را تأمین کنند. مصدق که نماد ملی‌گرایی و استقلال‌طلبی بود، در نهایت قربانی کودتا شد. امروز نیز این الگو در مذاکرات هسته‌ای دیده می‌شود. ایران هر بار دستی برای دیپلماسی دراز کرده، اما طرف مقابل یا بدعهدی کرده یا فرایند دیپلماسی را به ابزاری برای معطلی و فریب تبدیل کرده است.
تحریم‌ها ابزار جدیدی نیستند. انگلیس که شرکت نفت ایران و انگلیس را کنترل می‌کرد، با تحریم اقتصادی ایران و فشار بر آمریکا، زمینه را برای کودتای ۲۸ مرداد فراهم کرد. آمریکا تحت ریاست‌جمهوری آیزنهاور، عملیات آژاکس را رهبری کرد و با کمک سیا، ارتش ایران را به سرنگونی مصدق موظف کرد. کرمیت روزولت، مأمور سیا، با رشوه به سیاستمداران و سازماندهی تظاهرات جعلی، کودتا را هدایت کرد.
نقش انگلیس هم در کودتای ۲۸ مرداد غیرقابل انکار است. انگلیس که منافع نفتی‌اش تهدید شده بود، آمریکا را برای مشارکت ترغیب کرد. انگلیس با تحریم جهانی نفت ایران و فعالیت‌های جاسوسی، اقتصاد ایران را فلج کرد تا زمینه برای کودتا فراهم شود. این الگو اکنون نیز در ائتلاف آمریکا، اروپا و اسرائیل علیه ایران تکرار می‌شود.
کودتای ۲۸ مرداد نه تنها سیاسی، بلکه اقتصادی نیز بود. ملی‌کردن نفت ایران توسط مصدق که هدفش پایان دادن به استثمار انگلیس بود، آمریکا را نیز نگران کرد. آمریکا کودتا را تأمین مالی کرد و ارتش ایران را برای حمله به دولت بسیج نمود. این دشمنی اکنون در قالب جنگ اقتصادی علیه ایران ادامه دارد.
نتیجه‌گیری
ریشه‌های دشمنی آمریکا با ایران در اراده ملت ایران برای استقلال و خودمختاری دارد. کودتای ۲۸ مرداد نمادی از این دخالت‌های خارجی است که همچنان در شکل تحریم‌ها و فشارهای اقتصادی ادامه دارد. کسانی که از ایران تغییر پارادایم مطالبه می‌کنند، باید توجه داشته باشند که ایران همواره برای دیپلماسی آماده بوده، اما آمریکا است که با فریب و بدعهدی، این فرصت‌ها را از بین برده است. اگر قرار بر تغییر پارادایم است، این تغییر باید از سوی آمریکا آغاز شود، نه ایران. ایران همواره برای تعامل سازنده آماده بوده، اما آمریکا باید نشان دهد که به تعهدات بین‌المللی خود پایبند است.
پایان پیام
-- کلمات کلیدی : کودتای ۲۸ مرداد / دشمنی آمریکا و ایران / تاریخ معاصر ایران / ملی کردن نفت / تحریم آمریکا علیه ایران
همراه ما باشید در پیام رسان های ایتا / بله
- برای ارسال دیدگاه وارد شوید.
