نقش پانزده خرداد درمسیر تمدن اسلامی 2

عنوان اصلی :
چرا قیام ۱۵ خرداد شکست خورد اما انقلاب ۵۷ پیروز شد؟  

حجت الاسلام دکتررضا رمضان نرگسی بیان کردند:

کلمات کلیدی اصلی: علل پیروزی انقلاب اسلامی  - تفاوت قیام ۱۵ خرداد و انقلاب ۵۷  - نقش ولایت فقیه در انقلاب  - تأثیر روشنفکران دانشگاهی در انقلاب  - جدایی بحرین و تأثیر آن بر افکار عمومی  - کاپیتولاسیون و حضور آمریکایی‌ها در ایران  - جشن‌های ۲۵۰۰ ساله و افشای چهره پهلوی  

۱. مقدمه  
انقلاب اسلامی ایران در بهمن ۱۳۵۷ نتیجه یک فرآیند تاریخی بود که پس از قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ شکل گرفت. در این تحلیل، به تفاوت‌های کلیدی بین این دو رویداد و عوامل مؤثر در پیروزی نهایی انقلاب می‌پردازیم.  

---  

۲. عوامل کلیدی پیروزی انقلاب ۵۷  

۲.۱. تغییر نگرش دانشگاهیان و روشنفکران  
- در ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، دانشگاهیان حضور کمرنگی داشتند، اما در انقلاب ۵۷، دانشجویان به یکی از ارکان اصلی مبارزه تبدیل شدند.  
- علت این تغییر:  
  - افشای دروغ‌های رژیم پهلوی درباره اسلام (القای خرافی بودن دین، مشابه مسیحیت).  
  - تلاش روحانیون مانند شهید مطهری، شهید بهشتی و شهید مفتح در روشنگری دانشگاهیان.  
  - تشکیل جریان روشنفکری دینی (شریعتی، بازرگان) که اسلام را به‌عنوان یک ایدئولوژی مترقی معرفی کرد.  

✅ نتیجه: دانشگاهیان دریافتند که اسلام ضداستبداد و ضداستعمار است و به مبارزه پیوستند.  

---  

۲.۲. افشای چهره ضد ملی رژیم پهلوی  

الف) جدایی بحرین (۲۳ مرداد ۱۳۵۰)  
- شاه ابتدا ادعا کرد "بحرین استان چهاردهم ایران است"، اما ناگهان تحت فشار انگلیس و آمریکا، آن را واگذار کرد.  
- تأثیر روانی:  
  - مردم فهمیدند شاه اختیاری از خود ندارد و مطیع بی‌قید و شرط غرب است.  
  - جشن‌های ۲۵۰۰ ساله (مهر ۱۳۵۰) برای پوشش رسوایی بحرین برگزار شد.  

ب) جشن‌های ۲۵۰۰ ساله و ترویج ایران‌گرایی غیراسلامی  
- شاه با تغییر تاریخ هجری به تاریخ شاهنشاهی، تلاش کرد هویت اسلامی ایران را نادیده بگیرد.  
- شعار "کوروش، آسوده بخواب که من بیدارم" نشان می‌داد پهلوی دنبال احیای امپراتوری باستان تحت حمایت غرب است.  

✅ نتیجه: مردم دریافتند که حکومت پهلوی ضداسلام و ضدمنافع ملی است.  

---  

۲.۳. طرح ولایت فقیه به‌عنوان آلترناتیو حکومت  
- در ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، امام خمینی هنوز حکومت اسلامی را به‌صورت رسمی مطرح نکرده بود.  
- اما در درس‌های ولایت فقیه نجف (۱۳۴۸-۱۳۵۷)، امام مدل حکومت دینی را ارائه داد:  
  - ترکیب دموکراسی و فضیلت‌مداری (حکومت فقیه عادل + رأی مردم).  
  - پاسخ به نیاز جامعه برای یک نظام غیراستبدادی و غیرغربی.  

✅ نتیجه: مردم شعار "نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی" را سر دادند، زیرا می‌دانستند چه می‌خواهند.  

---  

۲.۴. کاپیتولاسیون و حضور ۶۰ هزار آمریکایی در ایران  
- قانون کاپیتولاسیون (۱۳۴۳) به آمریکایی‌ها مصونیت قضایی داد.  
- ۶۰ هزار مستشار آمریکایی در ایران:  
  - حقوق نجومی از درآمد نفت می‌گرفتند.  
  - رفتارهای تحقیرآمیز با مردم داشتند (مثل قتل یک راننده تاکسی توسط یک آمریکایی بدون مجازات).  

✅ نتیجه: مردم فهمیدند حکومت پهلوی نوکر آمریکاست و هیچ حاکمیتی بر کشور ندارد.  

---  

 ۲.۵. شکست اقتصادی و نارضایتی توده‌ها  
- اصلاحات ارضی باعث شد:  
  - قنات‌ها خشک شوند (کشاورزان دیگر مجبور به لایروبی نبودند).  
  - روستاها خالی از سکنه شدند (مهاجرت به شهرها و بیکاری).  
  - کارگران دریافتند سهام کارخانه‌ها فقط روی کاغذ است.  

✅ نتیجه: حتی کشاورزان و کارگران که روزی به شاه امید داشتند، به انقلاب پیوستند.  

---  

 ۳. چرا غرب نتوانست انقلاب را شکست دهد؟  
- ماهیت انقلاب اسلامی: برخلاف انقلاب‌های مارکسیستی یا لیبرالی، ریشه در وحی و مردمسالاری دینی داشت.  
- رهبری واحد امام خمینی و عدم وابستگی به شرق یا غرب.  
- مقاومت مردم در برابر جنگ تحمیلی، ترورها و تحریم‌ها.  
 
کلمات کلیدی:  علل پیروزی انقلاب اسلامی  - تفاوت قیام ۱۵ خرداد و انقلاب ۵۷  - نقش ولایت فقیه در انقلاب  - تأثیر روشنفکران دانشگاهی در انقلاب  - جدایی بحرین و تأثیر آن بر افکار عمومی  - کاپیتولاسیون و حضور آمریکایی‌ها در ایران  - جشن‌های ۲۵۰۰ ساله و افشای چهره پهلوی 
پایان پیام
مشاهده کانال ما در پیامرسان  / ایتا / بله /

دانلود فایل صوتی 
دانلود فایل تصویری